Hallucinogenen en de Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS): van “Angel Dust” tot methoxetamine

Samenvatting
Sinds de mens heeft ontdekt dat er stoffen in de natuur zijn die het bewustzijn of de waarneming kunnen veranderen worden ze gebruikt. Oorspronkelijk vooral voor magische of religieuze doeleinden, tegenwoordig vinden ze vooral een recreatieve toepassing. De eigenschappen van het synthetische LSD werden in 1943 bij toeval in het laboratorium ontdekt. Het gebruik van synthetische drugs heeft de afgelopen decennia epidemische vormen aangenomen, denk maar aan ecstasy en amfetamine. Designerdrugs, ‘legal highs’, ‘research chemicals’, badzout of hoe ook aangeduid, nieuwe psychoactieve stoffen, afgekort als NPS, zijn de afgelopen jaren uitgegroeid tot een fenomeen van wereldformaat. Op nationaal, Europees en mondiaal niveau maken we ons ernstige zorgen, niet in de laatste plaats vanwege de veronderstelde (soms fatale) gevolgen voor de volksgezondheid. Maar waar hebben we het eigenlijk over? NPS bestrijken een breed scala van stoffen met farmacologische eigenschappen en effecten die vergelijkbaar zijn met die van internationaal gecontroleerde drugs. NPS zijn vaak gemakkelijk en goedkoop via internet te verkrijgen. Veel websites spelen in op de groeiende markt. Ze hebben vaak een breed aanbod, stunten met prijzen en zorgen ervoor dat je het product binnen een paar dagen in huis hebt. Veel van de NPS behoren tot de hallucinogenen, stoffen die ons bewustzijn kunnen veranderen. Een hallucinogene stof die in de jaren zestig zijn intrede deed op de Amerikaanse drugsmarkt is phencyclidine, PCP of Angel dust. Eén van de hallucinogenen die de laatste jaren ook in Nederland aan populariteit wint is methoxetamine. Net als ketamine is het een structuuranalogon van PCP. Methoxetamine is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld PCP, niet afkomstig uit de farmaceutische industrie. De stof werd ontwikkeld door alternatieve chemici die, net als Alexander Shulgin, op eigen initiatief in privélaboratoriumpjes nieuwe psychoactieve stoffen synthetiseerden. Methoxetamine komt, net als ketamine, op de markt als wit poeder en wordt meestal gesnoven. In deze lezing wordt ingegaan op de markt van recreatieve drugs en de opkomst van nieuwe psychoactieve stoffen, waarbij het accent zal liggen op de dissociatieve anesthetica zoals PCP, ketamine en methoxetamine. Met name zullen de (farmaco)chemische, farmacologische en toxicologische eigenschappen van verschillende stoffen daarbij voor het voetlicht worden gebracht.

Curriculum Vitae Raymond Niesink
Raymond Niesink is farmacoloog en toxicoloog. Sinds 1985 is hij verbonden aan de Open Universiteit en is als universitair hoofddocent werkzaam bij de faculteit Management, Science and Technology. Sinds 1999 is hij als toxicoloog verbonden aan het Trimbos Instituut, het Nederlands instituut voor geestelijke gezondheid en verslaving. Hij is landelijk coördinator van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS). Hij schreef tientallen wetenschappelijke artikelen en populair wetenschappelijke artikelen over verslavende middelen en is samensteller van diverse boeken op het gebied van de (neuro)toxicologie.