Avondlezing door dr. J. Jager georganiseerd door de Groningse Chemische Kring.
Van afval naar grondstof
Samenvatting
In het dagelijks leven hebben we voortdurend met verschillende plastics te maken. Overal om ons heen komen we plastics tegen. Denk bijvoorbeeld aan verpakkingsmaterialen, flessen, flacons, kratten, tapijten en plastic draagtassen. Een leven zonder kunststoffen is in onze huidige maatschappij vrijwel ondenkbaar geworden. In 2014 werd er volgens Plastics Europe wereldwijd maar liefst 311.000.000 ton aan kunststoffen geproduceerd, in 1950 was dit nog slechts 1.700.000 ton. Vanaf 1950 stijgt de wereldwijde productie van kunststoffen met gemiddeld 9% per jaar. Bij de huidige productiecapaciteit komt dit volgens Plastics Europe neer op gemiddeld 40 kg/jaar per hoofd van de wereldbevolking! Naar verwachting zal het gebruik van plastics verder toenemen naar gemiddeld 87 kg/jaar per hoofd van de wereldbevolking in het jaar 2050. In Nederland ligt het verbruik momenteel op gemiddeld 126 kg per inwoner. Maar volgens prognoses van VLEEM (Very Long Term Energy Environment Model) zal dit groeien naar gemiddeld 220 kg per inwoner in 2050!!
De toenemende productie en gebruik van plastics geeft meer en meer een milieudruk. We kennen waarschijnlijk allen de recente publicaties van Charles Moore over het zogenaamde kunststofarchipel, ook wel de ‘plastic soup’ of ‘drijvende vuilnisbelt’ genoemd. Charles Moore van de Algalita Marine Research Foundation ontdekte als eerste de Grote Pacifische Vuilnisbelt - een eindeloze drijvende massa van plastic (verpakkings)afval. Hiermee vestigde hij de aandacht op het groeiende, verstikkende probleem van plastic afval in onze zeeën. De plasticarchipel is een gebied in het noorden van de Grote- of Stille Oceaan waar enorme hoeveelheden plastic en ander afval bijeen drijven, afval afkomstig van o.a. visnetten en plastic verpakkingsafval. Het plastic afval verzamelt zich juist op deze plek doordat de grote ringvormige zeestroom van de Stille Oceaan, de North Pacific Gyre, het afval naar zich toe trekt. Wat de exacte afmeting van de plastic soup is, is niet bekend. Naar schatting gaat het om een gebied ter grootte van 34 keer zo groot als Nederland.
Dit alles overziend ligt er een enorme uitdaging om een verdere invulling en uitwerking te geven aan het inzamelen, sorteren en reinigen van plastics en plastic producten. Gerecyclede plastics op hun beurt kunnen wederom een uitstekende grondstof zijn voor de ontwikkeling van bestaande of nieuwe producten. Dit verklaart de gekozen titel van deze lezing: ‘Van afval naar grondstof!’
Loopbaan Dr. Jan Jager
Jan Jager (1956) behaalde in 1983 cum laude zijn doctoraaltitel Organische Chemie met bijvak Polymeerchemie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn doctoraat kreeg hij in de Vakgroep Organische Chemie van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen bij prof. J.B.F.N. Engberts. Zijn proefschrift ‘Hydrolytic Reactions in the Presence of Water-Soluble Hydrophobic Polyacids’ beschrijft de invloed van aanwezige hydrofobe microdomeinen binnen water oplosbare polymeren op organische reacties. Het onderzoek kreeg aandacht in wetenschappelijke publicaties over fysisch organische chemie en polymeerchemie. In 1987 startte Jager als onderzoeksmedewerker op een polymerisatieafdeling bij Akzo Nobel in Arnhem. Hier was hij bezig met het ontwikkelen van nieuwe polymeren met verbeterde eigenschappen voor onder andere technische garens. Delen van dit onderzoek zijn gepatenteerd. Na een aantal jaren kreeg hij de leiding over deze onderzoeksafdeling. Vanaf 2005 werkte hij als R&D Programma Coördinator binnen de onderzoeksafdeling van Diolen Industrial Fibers in Emmen. Het bedrijf ging in 2008 failliet. Daarna hielp Jager mee bij de doorstart van de research- en ontwikkelingsafdeling van Diolen: Applied Polymer Innovations Emmen (API Institute). API Institute is een nieuw onafhankelijk instituut en voert toegepast polymeeronderzoek uit. Als lector houdt hij zich nu bezig met het vormgeven van de kennisketen op het gebied van duurzame kunststoffen en kunststoftechnologie tussen het (internationale) bedrijfsleven en Stenden Hogeschool. Bij hun benoeming tot lector Duurzame Kunststoffen aan Stenden Hogeschool in Emmen op 9 december 2011 hielden Dr. Rudy Folkersma en Dr. Jan Jager een gezamenlijke lectorale rede met de titel ‘Over Bruggen Met Duurzame Kunststoffen’. Vanaf januari 2016 zijn Rudy Folkersma en Jan Jager als lector Circular Plastics verbonden aan de NHL Hogeschool te Leeuwarden.
Introducé(e)s zijn van harte welkom.
Graag vooraf bericht als u verwacht te komen.
Stuur daartoe een mail naar gck@kncv.nl.
